การไต่สวนมูลฟ้องในคดีที่ราษฎรเป็นโจทก์

ข้อกฎหมาย
 ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา 165

การดำเนินการให้คำปรึกษา
 ประเด็นที่ 1 ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 165 วรรคสองและวรรคสาม วางหลักว่า จำเลยไม่มีสิทธินำพยานมาสืบในชั้นไต่สวนมูลฟ้อง แต่ทั้งนี้ไม่ตัดสิทธิที่จำเลยจะมีทนายความเข้ามาช่วยเหลือ และจำเลยจะมาฟังการไต่สวนมูลฟ้องโดยตั้งทนายให้ซักค้านพยานโจทก์ด้วยหรือไม่ก็ได้ หรือจำเลยจะไม่มาแต่ตั้งทนายความมาซักค้านพยานโจทก์ก็ได้ ดังนั้น ในชั้นไต่สวนมูลฟ้องจำเลยย่อมมีสิทธิซักค้านพยานโจทก์ได้
 ประเด็นที่ 2 แม้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 165 วรรคสาม จะบัญญัติว่า ก่อนประทับฟ้องมิให้ถือว่าจำเลยอยู่ในฐานะเช่นนั้น แต่ตามบทมาตราดังกล่าวก็บัญญัติให้สิทธิจำเลยตั้งทนายเข้าซักค้านพยานโจทก์ ดังนั้น จำเลยย่อมมีสิทธิยื่นคำแถลงการณ์ชี้ให้เห็นถึงข้อเท็จจริงจากพยานหลักฐานที่โจทก์นำมาไต่สวนว่าคดีโจทก์ไม่มีมูลได้ด้วย ไม่ถือว่าเป็นการที่จำเลยได้นำพยานเข้าสืบในชั้นไต่สวนมูลฟ้อง
 ประเด็นที่ 3 การรับฟังพยานหลักฐานในชั้นไต่สวนมูลฟ้องกับชั้นพิจารณาต่างกัน ชั้นไต่สวนมูลฟ้องเพียงแค่มีมูลความผิดตามฟ้องหรือไม่ เมื่อข้อเท็จจริงครบองค์ประกอบฐานความผิดที่ฟ้องโดยไม่มีพิรุธอันเป็นประจักษ์ชัด ก็ฟังได้ว่าคดีมีมูลตามฟ้อง ส่วนข้อเท็จจริงที่ได้ความจะเป็นความจริงหรือไม่เป็นข้อที่ต้องพิสูจน์อีกชั้นหนึ่งในชั้นพิจารณา ดังนั้น หากจำเลยไม่ประสงค์ให้ศาลประทับรับฟ้อง จำเลยต้องพยายามถามค้านหรือยื่นเอกสารประกอบคำถามค้านแสดงให้ศาลเห็นว่าคดีไม่มีมูลเพราะขาดองค์ประกอบความผิด